Đừng để ai nói bạn phải làm gì trước tuổi 22, hay 23, hay 50
Dạo trước tôi hay hứng thú với những bài viết có tựa đề theo công thức “Những điều cần làm trước năm XYZ tuổi.” Kiểu như lúc ấy tôi vẫn còn nhỏ nên thấy rất hồ hởi, cứ ghim trong đầu bảo người ta nói đúng, nói hay; đến năm đó phải ráng làm những chuyện đó. Nhưng thời gian cứ ập vào mặt, đi qua một cơ số tuổi thì nhận ra những bài viết như thế, nó có thể hay với một vài người; nhưng với một vài người khác, nó không có giá trị nhiều lắm.
Sáng nay tôi đọc một bài viết về những điều cần làm trước tuổi 22. Quá nửa những điều được liệt kê trong ấy, đọc qua thì nghe sướng tai, ngẫm lại thì thấy cũng không sướng mấy. Chẳng hạn như điều số 1: có người yêu trước năm 22 tuổi. Lí do: qua 22 thì bắt đầu trưởng thành và biết tính toán; thế nên hãy yêu khi chưa biết toan tính, sẽ “thú vị và trải nghiệm hơn rất nhiều.” Tôi đọc mà mướt mồ hôi. Nói như tác giả bài này (không rõ bao nhiêu tuổi), nghĩa là từ bây giờ trở đi tôi không nên yêu nữa; vì đã không còn “thú vị và trải nghiệm” như xưa.
Bạn à, có hai điều vô lý ở đây. Nếu bạn gặp một ai đó mà mãi đến tận 22 tuổi họ vẫn chưa có người yêu, bạn có đến và nói với họ, “Thế là từ giờ mày chả yêu thú vị được nữa?” Họ đã sống 22 năm của cuộc đời, như họ muốn và như số phận của họ muốn, và thế là đủ. Điều vô lý thứ 2, tình yêu sau 22 tuổi, tình yêu sau 23 tuổi, tình yêu sau 24 tuổi, tình yêu sau 50 tuổi; nó ra sao là nằm ở trái tim bạn, không nằm ở những nếp nhăn trên trán và trong não bạn. Số tuổi thuộc về thời gian, nhưng cuộc đời nằm trong tay mình. Bạn chưa đến 22 tuổi; nhưng có một bài báo lại nói, “Qua 22 thì chán lắm đấy, yêu chả còn thú vị như xưa”; vậy mà bạn cũng để nó cuốn trái tim bạn theo ư? Không, phải nghênh mặt lên mà hỏi lại nó, “Qua 22 tuổi tình yêu của tôi vẫn sẽ hay ho lắm đấy, thách nhau à?” Bạn sẽ không nói với người bạn yêu sau 22 tuổi, “Này, anh chẳng yêu em như anh yêu cô bé hồi 18 đâu”, và cũng không hề mong người ta sẽ nói với mình như thế. Đừng để ai định nghĩa cuộc đời mình, nhất là định nghĩa tương lai của chính mình.
Đến điều thứ 3 trong bài báo đó thì tôi còn mắc cười hơn. Thử hình xăm, thử đi bar, thử uống rượu; nhằm mục đích “nổi loạn có lí trí.” Tôi biết có những người cả đời không hút thuốc, không xăm hình, không rượu chè (một hai li xã giao công việc thì có). Lí do: họ không thích. Và hãy để yên cho sự không thích của họ nằm đó. Họ chẳng phải thử thứ gì trước 22 hay 23 cả. Mẹ tôi đến bây giờ vẫn nói tại sao con gái lớn rồi mà chưa chịu xỏ khuyên tai. Tôi không thích, vậy thôi.
Tôi lấy hai ví dụ đơn giản như thế. Bài báo không nói sai; bạn nên sống cho thật đầy. Nhưng định nghĩa tuổi tác là một điều, xin lỗi, ngu ngốc. Bạn không thể kẻ một lằn ranh cho mình, ngay tại mốc 22 tuổi, và trong tiềm thức tự nhủ rằng bước qua đây là cuộc vui sẽ tàn. Chỉ cần bạn sống ngay thời điểm hiện tại với tất cả những gì bạn có thể, với điều bạn muốn và điều bạn cần, với quyền lợi và trách nhiệm; thì tôi nghĩ bạn sẽ không có gì để hối tiếc đâu. Đôi khi bạn sẽ gặp một số bài viết nói về những điều người ta hối tiếc vì đã không làm khi còn trẻ. Các bạn đừng nhầm những bài viết đó với những bài viết kiểu “Những điều cần làm trước…” Một thứ nói về quá khứ, và đúng, quá khứ là những bài học để ta nắm lấy. Nhưng chẳng có bài học nào đến từ tương lai, nhất là tương lai của bạn nhưng do người khác tưởng tượng.
Điều số 7 trong bài viết đó là “Shopping thả dàn để lấp tủ đồ”, nhưng xin lỗi, tôi biết có những người không hề thích shopping, và một số người khác lại quá nghèo để shopping. Tương tự, điều số 11 là “Một công việc kinh doanh riêng.” À, nếu bạn không thích kinh doanh và quá bận rộn để sáng tác hay đi tình nguyện hay ở nhà luyện game online; tuổi trẻ của bạn thế là đi đứt. Trong bài viết đó hiện lên một thứ tuổi trẻ được cung cấp riêng cho một vài cá nhân đầy đủ về mặt vật chất và hoàn cảnh gia đình không quá tệ.
Hãy nghĩ đến một trường hợp mà tôi nhìn thấy rất nhiều ở xứ Mỹ này: một bạn trẻ nhà không giàu lắm, nhưng muốn đi du học; qua đây thì bạn ấy phải đi làm thêm để bớt gánh nặng cho bố mẹ. Bạn ấy không có thời gian đi phượt, không có tiền để nhét đầy tủ quần áo, cơ sở kinh doanh riêng là chuyện trên trời; và việc làm thêm của bạn ấy không phải là thứ làm thêm họa mộng ảo lệ miêu tả trong bài viết; đó là những công việc nặng nhọc thực sự với tất cả những bóc lột, những vị khách điên khùng và những đêm nhức mỏi. Bản thân là một người có tuổi trẻ khá giống với điều được miêu tả trong bài viết kia, tôi đã từng không hiểu làm thế nào để những người như vậy tận hưởng cuộc sống. Thế là tôi hỏi một người chị thân thiết ở đây, với hoàn cảnh gia đình không mấy khá giả, “Có bao giờ chị hối tiếc vì đã đi du học?” Chị ấy trả lời, “Chưa bao giờ.”
Tôi chỉ nhắc đến một bài viết, vì một bài này đã đủ đại diện cho một tập hợp những bài gần gần như thế: một list những điều cần làm trước XYZ tuổi, do một người nào đó viết ra, đề nghị bạn làm theo nhưng hoàn toàn không biết bạn là ai, bạn được sinh ra ở đâu, lớn lên thế nào, thích gì và đau khổ vì điều gì. Nếu có một người thân hoặc một người bạn đưa ra lời khuyên, bạn có thể lắng nghe họ, vì họ biết bạn là ai. Điều này cũng giống như gia sư vậy, bằng tuổi vẫn giúp được nhau. Còn những bài viết thế này không khác gì giáo dục đại trà, trong giảng đường gồm một giáo sư và hàng trăm sinh viên. Nhưng khi bạn đi học, những người giảng dạy đều đã tốt nghiệp bậc cao hơn bạn, hoặc có điểm số tốt. Thế mà họ cũng chỉ dạy bạn những kiến thức ít nhiều đã được chứng minh và đảm bảo. Còn bây giờ, một ai đó ngang hàng phải lứa đang dạy bạn theo kiểu giáo dục đại trà về cuộc đời rộng lớn cơ đấy.
Bạn à, ngay cả y học với những số liệu chính xác của nó cũng chỉ dám đưa ra lời khuyên, “NÊN có con trước 35 tuổi”, hà cớ gì một vài bài viết lại dám định nghĩa tuổi trẻ của bạn vào danh sách “CẦN.”
Bạn hãy tự viết nó đi, về nhà, lấy một tờ giấy, viết ra những gì chính bạn muốn, bởi vì, khác với thứ tuổi trẻ “limited edition” được miêu tả trên kia, tuổi trẻ của đất trời miễn phí cho tất cả mọi người.
